od kiedy
  • Lodzia tramwajarka
    23.01.2013
    23.01.2013
    Lodzia tramwajarka to tytułowa bohaterka opowiadania Jana Brzozy z 1958 roku. Zastanawiam się, jak mogło brzmieć pełne imię Lodzi, bo niestety w opowiadaniu nie pada ono ani razu. Czy jest to zdrobnienie od Alodii albo Leokadii?
  • mieć w funkcji czasownika modalnego

    15.04.2023
    15.04.2023

    Dzień dobry. Od czasu do czasu w wiadomościach można usłyszeć zdanie w rodzaju: "X miał powiedzieć, że...". Nie oznacza ono jednak, że X miał coś powiedzieć, ale tego nie zrobił, tylko raczej że "podobno X powiedział...". Czy to użycie czasownika "mieć" ma swoją nazwę? Od kiedy taka forma gramatyczna istnieje w języku polskim? Czy jest o niej wzmianka w programie nauczania języka polskiego?

  • Nazwisko Jakoktochce
    7.02.2023
    30.03.2020
    Szanowni Państwo!
    Moi znajomi szykują się do wesela, a co za tym idzie zabierają się za wypisywanie zaproszeń. Jedno z nazwisk gości stało się problematyczne. Mowa o nazwisku Jakoktochce. Znajomi chcą uniknąć trendu pozostawiania nazwisk w mianowniku, dlatego spróbowali zmierzyć się z tym zadaniem.
    Czy zasada dotycząca odmiany nazwisk wg paradygmatu przymiotnika będzie właściwa? Państwo Jakoktochcejowie? W przypadku mężczyzny, dopełniacz: pana Jakoktochcego?
    Małżonka ma dwuczłonowe nazwisko: Ogierman-Jakoktochce. Czy poprawny dopełniacz to Ogierman-Jakoktochcejowej? Narzędnik: Ogierman-Jakochtocejową?
  • nie + jeszcze czy nie + imiesłów przymiotnikowy

    29.12.2023
    29.12.2023

    Dzień dobry, chciałbym zapytać o pisownię nie w zestawieniu z wyrazem jeszcze. Zgodnie z regułą 46.13. WSO (punkt e) nie należy pisać wówczas oddzielnie z przymiotnikiem i imiesłowem przymiotnikowym, a zgodnie z regułą 46.11. (punkt d) — również z rzeczownikiem. Tymczasem w tym samym słowniku pojawiają się przykłady typu: „niepoświęcony (np. kaplica jeszcze niepoświęcona) [168]”. Prosiłbym o wyjaśnienie tego zagadnienia. Z góry dziękuję.

  • nie posiadać się z radości
    8.01.2013
    8.01.2013
    Które zdanie jest lepsze i dlaczego: a) „Kiedy się szuka Pana Boga, serce zawsze nie posiada się z radości”; b) „Kiedy się szuka Pana Boga, serce nigdy nie posiada się z radości”?
  • Pan/Pani w zwrotach adresatywnych

    9.12.2023
    9.12.2023

    Czy wyrazy pan/pani, które poprzedają imię, należy pisać wielką czy małą literą? Zostałem nauczony, że "Pan/Pani" piszemy "z dużej" w zwrotach: "Szanowna Pani / Szanowny Panie", jednak w połączeniu z imieniem należy raczej zastosować pisownię małą literą, np. "Dzień dobry pani Anno". Argumentacja była następująca: mała litera nie jest deprecjonująca, ale neutralna, a wielkich liter nie należy nadużywać. Czy istnieję jakiekolwiek wytyczne w tej materii?

  • partie dialogowe
    27.09.2005
    27.09.2005
    Jeśli w książce przytacza się dłuższą – podzieloną na kilka akapitów – wypowiedź jakiejś postaci, czy powinno się wówczas każdy akapit rozpoczynać od nowego myślnika? W różnych książkach spotyka się i taką, i taką formę zapisu. Nowy myślnik sugerowałby, że przytacza się wypowiedź innej osoby, a z kolei jego brak mógłby oznaczać powrót do narracji. Jaką opcję lepiej wybrać?
  • Reforma pisowni – odcinek 3

    9.06.2024
    9.06.2024

    Szanowni Państwo. Czy w związku z planowaną reformą ortografii nie można byłoby uprościć zapis niektórych wyrazów i zamiast po nowemu pisać np. Warszawianin dużą literą, dopuścić też pisanie małą, jak to jeszcze się obecnie pisze? Wszak to tylko ortografia umowna, za którą nie przemawia ani tradycja, ani historia. Powstanie z tego tylko galimatias, bo minie dużo czasu, zanim się ludzie przyzwyczają do nowej pisowni.

  • ciebie czy Ciebie?
    1.12.2009
    1.12.2009
    Zawsze sądziłam, że stosowanie wielkiej litery w zaimkach osobowych i dzierżawczych w tekstach prasowych, poradnikach, reklamach i innych tekstach, które nie są listami i nie wymagają formy grzecznościowej, jest błędem. Na przykład: „Kiedy kupujesz przez internet, sprzedawca musi być wobec ciebie uczciwy”. Nie mogę nigdzie znaleźć reguły, że napisanie w poradniku dla konsumenta tego zadania następująco: „Kiedy kupujesz rzeczy przez internet, sprzedawca musi być wobec ciebie uczciwy” – jest błędem.
  • cipa i cipka

    25.06.2007
    25.06.2007

    Witam serdecznie.

    Na stronie: https://sjp.pwn.pl/szukaj/cipka.html podane jest następujące znaczenie słowa cipka:

    1. pot. «kura, zwłaszcza młoda»
    2. posp. «żeński organ płciowy»
    3. posp. «o kobiecie, zwłaszcza niezbyt mądrej i traktowanej głównie jako obiekt seksualny».

    Bardzo chciałabym się dowiedzieć, jaka jest etymologia tego słowa w znaczeniu nr 2 i od kiedy zaczęto go w takim znaczeniu używać. W jaki sposób znaczenie nr 1 (pochodzące od cip-cip: pot. «wykrzyknik używany w celu przywołania ptactwa domowego») „ewoluowało” w znaczenie nr 2? Nie widzę żadnego związku pomiędzy nimi.

    I jeszcze jedno pytanie. Dlaczego wyraz cipa (względem którego wyraz cipka – jak sądzę – jest zdrobnieniem) jest zaklasyfikowany jako wulgarny, natomiast cipka – nie. Bo, poprzez analogię, to tak, jakby słowo łapka było przyjęte w pospolitym użyciu, natomiast łapa było już nieprzyzwoite i wulgarne.

    Z góry dziękuję za odpowiedź. A w zasadzie to dziękuję za całą Poradnię Językową, bo to jedyne chyba miejsce, gdzie mogę uzyskać odpowiedzi na moje pytania.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego